سورپرایز جنجالی درباره افزایش حقوق کارمندان

در آستانه یکی از مهم‌ترین تغییرات ساختاری در نظام پرداخت کارکنان دولت، سازمان اداری و استخدامی کشور از اجرای سیاست جدید «پرداخت مبتنی بر عملکرد» خبر داد؛ سیاستی که قرار است شیوه پرداخت اضافه‌کار، خدمات رفاهی و مزایای غیرثابت را به شکل مستقیم به عملکرد واقعی و بهره‌وری کارکنان گره بزند. این تحول بزرگ می‌تواند معادلات سنتی پرداخت حقوق کارمندان را دگرگون کند و فصل تازه‌ای از عدالت مزدی و افزایش انگیزه در بدنه دولت رقم بزند.

اظهارات رسمی معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی نشان می‌دهد دولت در چارچوب قانون برنامه هفتم پیشرفت به‌دنبال اصلاح عمیق نظام پرداخت و فاصله گرفتن از مدل‌های سنتی و کم‌اثر گذشته است؛ مدلی که سال‌ها صرفاً بر پایه سابقه، مدرک و جایگاه سازمانی استوار بوده و سهم واقعی بهره‌وری در تعیین مزایا بسیار کم‌رنگ بوده است.

حقوق کارمندان و دو محور مهم برنامه هفتم پیشرفت

ذبیح‌الله سلمانی، معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور، با اشاره به احکام صریح برنامه هفتم پیشرفت اعلام کرد: دو محور اصلی مبنای این تحول بزرگ در حقوق کارمندان قرار گرفته است:

1. ماده ۱۸ قانون برنامه هفتم:
   تمرکز بر کاهش هزینه‌های دولت، حرکت به سمت بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری دستگاه‌های اجرایی.

2. ماده ۱۱۰ قانون برنامه هفتم:
   استقرار نظام ارزیابی عملکرد سه‌سطحی شامل:

   • ارزیابی عملکرد سازمان‌ها

   • ارزیابی عملکرد مدیران

   • ارزیابی عملکرد کارکنان

این دو ماده به‌صورت مستقیم مسیر پرداخت‌های جدید و آینده حقوق کارمندان را تعیین می‌کنند.

حقوق کارمندان و هدف نهایی از پرداخت مبتنی بر عملکرد

هدف نهایی این سیاست جدید فقط کنترل هزینه‌ها نیست، بلکه سه محور اساسی را دنبال می‌کند:

• افزایش بهره‌وری واقعی کارکنان

• ارتقای کیفیت خدمات دولتی

• افزایش رضایتمندی عمومی مردم از عملکرد دستگاه‌ها

به گفته سلمانی، تمام این سازوکارها باید در نهایت منجر به خدمات بهتر، ارزان‌تر و سریع‌تر برای مردم و انگیزه بالاتر برای کارکنان دولت شود.

حقوق کارمندان و شناسایی ۴۶۰۰ خدمت دولتی

یکی از نکات مهمی که معاون سازمان اداری و استخدامی به آن اشاره کرد، شناسایی ۴۶۰۰ خدمت دولتی در کشور است. این خدمات:

• توسط کارکنان دولت ارائه می‌شود

• به‌طور مستقیم با زندگی روزمره مردم در ارتباط است

• کیفیت اجرای آن‌ها تأثیر مستقیم بر رضایتمندی عمومی دارد

بر همین اساس، دولت به این نتیجه رسیده که پرداخت‌های غیرثابت حقوق کارمندان باید بر اساس کیفیت ارائه همین خدمات تنظیم شود، نه صرفاً حضور فیزیکی یا ساعت کاری.

حقوق کارمندان و نقش سامانه ۱۲۸ (ایران ۱۲۸)

برای اجرای دقیق این مدل جدید، سامانه‌ای با عنوان ایران ۱۲۸ در دستگاه‌های اجرایی راه‌اندازی شده است. این سامانه با هدف:

• ثبت کیفیت خدمات

• رصد عملکرد دستگاه‌ها

• دریافت بازخورد مردمی

• سنجش سرعت، دقت و رضایتمندی مراجعان

طراحی شده و نقش کلیدی در تعیین پرداخت‌های مبتنی بر عملکرد در آینده حقوق کارمندان خواهد داشت.

حقوق کارمندان و تدوین آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۸

بر اساس اعلام رسمی:

• آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۸ با دستور مستقیم رئیس‌جمهور تدوین شده است

• یک کارگروه ویژه برای این موضوع تشکیل شده

• تاکنون سه جلسه تخصصی این کارگروه برگزار شده

• پیش‌نویس نهایی آیین‌نامه به دولت ارسال شده است

این آیین‌نامه، چارچوب عملی پرداخت‌های مبتنی بر عملکرد در نظام جدید حقوق کارمندان را مشخص می‌کند.

حقوق کارمندان و وضعیت آیین‌نامه ماده ۱۱۰

در کنار ماده ۱۸، آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۱۰ نیز در دولت در دست بررسی است و به گفته مسؤلان:

• به‌زودی تصویب خواهد شد

• نظام ارزیابی سه‌سطحی را قانونی و اجرایی می‌کند

• مبنای اصلی رتبه‌بندی عملکرد کارکنان خواهد بود

• مستقیماً بر پرداخت‌های تشویقی و رفاهی اثر می‌گذارد

حقوق کارمندان و تفکیک دریافتی‌ها در نظام جدید پرداخت

سلمانی درباره اجزای حقوق کارمندان توضیح داد که دریافتی کارکنان دولت به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. دریافتی‌های داخل حکم کارگزینی:

• حقوق پایه

• امتیاز شغلی

• امتیاز شاغل

• حق مدیریت

• فوق‌العاده‌ها

2. دریافتی‌های خارج از حکم کارگزینی:

• اضافه‌کار

• خدمات رفاهی

• حق‌التدریس

• برخی پرداخت‌های انگیزشی

تحول اصلی دقیقاً در بخش دوم حقوق کارمندان اتفاق می‌افتد؛ جایی که قرار است تمام این پرداخت‌ها به‌صورت مستقیم به عملکرد افراد وابسته شود.

حقوق کارمندان و پایان پرداخت‌های یکسان خدمات رفاهی

در مدل جدید:

• خدمات رفاهی دیگر به‌صورت مساوی به همه پرداخت نمی‌شود

• عملکرد بهتر = خدمات رفاهی بیشتر

• عملکرد ضعیف‌تر = دریافتی رفاهی کمتر

این دقیقاً همان جایی است که عدالت پرداختی وارد حقوق کارمندان می‌شود و شکاف میان کارکنان پرتلاش و کم‌کار از حالت یکدست خارج می‌شود.

حقوق کارمندان و اولویت دستگاه‌های بهره‌ور

طبق تأکید سازمان اداری و استخدامی:

• دستگاه‌هایی که عملکرد بهتری در ارائه خدمات عمومی داشته باشند

• رضایتمندی مردمی بالاتری ایجاد کنند

• و فرآیندهای اداری سریع‌تر و شفاف‌تری داشته باشند

در اولویت دریافت منابع رفاهی و مشوق‌های مالی برای کارکنان خود قرار خواهند گرفت. این تصمیم رقابت سالم میان دستگاه‌ها برای ارتقای حقوق کارمندان از مسیر عملکرد واقعی ایجاد می‌کند.

حقوق کارمندان و تأثیر این طرح بر اضافه‌کار

در سال‌های گذشته اضافه‌کار یکی از پرچالش‌ترین بخش‌های حقوق کارمندان بود؛ زیرا:

• در بسیاری از موارد بدون پشتوانه عملکرد پرداخت می‌شد

• تفاوت محسوسی میان کارکنان پرتلاش و کم‌کار وجود نداشت

• گاهی به ابزاری برای رانت اداری تبدیل شده بود

اما با اجرای پرداخت مبتنی بر عملکرد:

• اضافه‌کار به خروجی واقعی کار گره می‌خورد

• پرداخت‌های صوری حذف می‌شود

• انگیزه کاری واقعی افزایش پیدا می‌کند

حقوق کارمندان و افزایش بهره‌وری دولت

کارشناسان اقتصادی معتقدند این اصلاحات اگر درست اجرا شود، نتایج مهمی در پی خواهد داشت:

• کاهش اتلاف منابع انسانی

• افزایش بازدهی نظام اداری

• بهبود پاسخگویی دستگاه‌ها

• کاهش صف‌های مراجعات مردمی

• و افزایش اعتماد عمومی به دولت

همه این‌ها به‌طور مستقیم به کیفیت پرداخت حقوق کارمندان ارتباط پیدا می‌کند.

حقوق کارمندان و نگرانی‌های احتمالی کارکنان

با وجود مزایای این طرح، برخی کارکنان نگرانی‌هایی دارند:

• نگرانی از سلیقه‌ای شدن ارزیابی‌ها

• احتمال فشار کاری بیش از حد

• نگرانی از حذف برخی مزایای فعلی

• تردید نسبت به شفافیت سامانه‌های ارزیابی

سازمان اداری و استخدامی اعلام کرده که تمامی شاخص‌ها به‌صورت شفاف، قابل اعتراض و قابل پایش الکترونیک خواهد بود.

حقوق کارمندان و تفاوت نظام جدید با مدل‌های گذشته

در مدل‌های قدیمی:

• سابقه، مدرک و ساعت حضور ملاک بود

• عملکرد واقعی نقش کمرنگی داشت

• پاداش‌ها اغلب یکسان توزیع می‌شد

اما در نظام جدید حقوق کارمندان:

• خروجی واقعی کار ملاک اصلی است

• کیفیت خدمت اولویت دارد

• رضایتمندی مردم شاخص کلیدی است

• پرداخت‌های تشویقی هدفمند می‌شود

حقوق کارمندان و آینده پرداخت‌ها در سال‌های پس از ۱۴۰۴

بر اساس برآورد کارشناسان:

• از سال ۱۴۰۵ به بعد سهم پرداخت مبتنی بر عملکرد در حقوق کارمندان افزایش می‌یابد

• نظام سنتی پرداخت ثابت به‌تدریج کوچک‌تر می‌شود

• نظام پاداش‌دهی به محور اصلی انگیزش تبدیل می‌شود

• فاصله حقوقی میان کارکنان فعال و کم‌کار افزایش خواهد یافت

حقوق کارمندان و تأثیر این سیاست بر عدالت اداری

یکی از کلیدی‌ترین اهداف دولت از این تغییر، اجرای واقعی عدالت اداری است؛ به این معنا که:

• درآمد بیشتر فقط با عملکرد بهتر به دست می‌آید

• پاداش به افراد مؤثر تعلق می‌گیرد

• نظام رانتی و پرداخت‌های غیرمنصفانه محدود می‌شود

پرداخت مبتنی بر عملکرد در حقوق کارمندان از چه زمانی اجرا می‌شود؟
پس از تصویب نهایی آیین‌نامه‌های اجرایی مواد ۱۸ و ۱۱۰ برنامه هفتم.

کدام بخش از حقوق کارمندان مشمول این طرح می‌شود؟
اضافه‌کار، خدمات رفاهی، حق‌التدریس و پرداخت‌های خارج از حکم.

آیا حقوق پایه کارمندان تغییر می‌کند؟
خیر، فعلاً حقوق ثابت تغییری نمی‌کند؛ تغییرات در مزایا اعمال می‌شود.

آیا همه کارکنان به یک میزان مشمول افزایش می‌شوند؟
خیر، افزایش‌ها کاملاً وابسته به عملکرد واقعی خواهد بود.

اگر شما کارمند دولت هستید یا یکی از اعضای خانواده‌تان در دستگاه‌های اجرایی فعالیت می‌کند، لازم است:

• اخبار مربوط به حقوق کارمندان را به‌صورت روزانه پیگیری کنید

• شاخص‌های ارزیابی عملکرد دستگاه خود را بشناسید

• برای ارتقای مزایا، بر بهبود کیفیت عملکرد تمرکز کنید

برای دریافت آخرین اخبار درباره حقوق کارمندان دولت و مزایای جدید، فردا نیوز را دنبال کنید.

منبع خبر

خبرگزاری تسنیم – به نقل از معاون سرمایه انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور